انواع سقف شیبدار
توسط الماس تبریز
تقاضا برای سقف‌های شیبدار زیاد است، زیرا هم بسیار زیبا هستند و هم در برابر فشار باد مقاومت زیادی دارند. آب با سرعت بیشتری روی این سقف‌ها جاری میشود، خاشاک کمتری روی آنها جمع میشود و کمتر قارچ و کپک می‌زنند. علاوه بر این، کمتر اتفاق می‌افتد که در اثر باران اسیدی یا اشعه فرابنفش سطح آنها لک بیافتد. این نوع سقف مناسب‌ترین گزینه برای صاحبخانه‌ها و معمارانی است که ظاهر زیبا، عمرطولانی، نیاز کم به نگهداری، سبکی و مقاومت سقف در برابر باد را می‌پسندند.
سقف‌های شیبدار با توجه به طرح و نیاز، سبک و شکل‌های متنوعی دارند. تعدادی از این سقف‌های شیبدار را در اینجا برای شما توضیح می‌دهیم.
سقف دوشیب (gable roof)
سقف دوشیب از دو بخش تشکیل میشود که در جهت مخالف یکدیگر شیب داده شده‌اند. قرارگیری این دو بخش به گونه‌ای است که لبه‌های افقی به هم متصل می‌شوند و نوک سقف را تشکیل می‌دهند. برای اجرای این طرح از تیرچه، خرپا یا تیرک استفاده می‌کنند. شیب سقف و ارتفاع ناودان را می‌توان به دلخواه تنظیم کرد. سقف دوشیب در مناطق مختلفی استفاده میشود. در مناطقی که باد و باران شدید است، شیب این نوع سقف را زیاد در نظر می‌گیرند تا برای مثال آب نتواند به داخل نفوذ کند، اما در مناطق آلپی و کوهستانی، سقف را کم شیب می‌سازند تا برف جمع شده روی سقف مانند بهمن به طور ناگهانی و غیر قابل کنترل سقوط نکند. دلیل دیگری که باعث میشود سقف را در این مناطق کم‌شیب بسازند این است که لایه برف به دلیل عایق بودن، گرمای داخل خانه را در طول فصل زمستان به خوبی نگه‌می‌دارد و این عایق برفی روی سقف‌های کم‌شیب دوام بیشتری دارد.
سقف دندان‌اره‌ای
سقف دندان‌اره‌ای سقفی است که از چند لبه دو شیب تشکیل شده است. سطوح پرشیب پنجره‌های شیشه‌ای دارند و تقریباً به حالت عمود قرار گرفته‌اند تا کارگران و ماشین‌آلات از نور مستقیم خورشید در امان باشند. در ساختمان‌ها و کارخانه‌جاتی که وسعت بالایی دارند، با استفاده از این نوع سقف می‌توان نور را به قسمت‌های مختلف رساند.
سقف دندان‌اره‌ای با داشتن پنل‌های شیشه‌ای تقریباً عمودی، محوطه داخلی ساختمان را از نور و گرمای مستقیم خورشید محافظت می‌کند و نوری یکدست و طبیعی در بخش‌های وسیعی از ساختمان به وجود می‌آورد. استفاده از این نوع سقف در طراحی کارخانجات و ساختمان‌های صنعتی بسیار مفید است. با استفاده از ساختار دندان‌اره‌ای سقف‌های شیبدار و پنل‌های شیشه‌ای عمودی یا زاویه‌دار آن می‌توان روزنه‌هایی را در سقف ایجاد کرد. سقف دندان‌اره‌ای اگر با سه دندانه ساخته شود، بهترین کارآیی را خواهد داشت. این نوع سقف از قدیم‌الایام در ساختمان‌های صنعتی و تولیدی برای تأمین نور مورد نیاز استفاده می‌شده است.
سقف سالت‌باکس (Saltbox)
سقف سالت‌باکس سقفی دوشیب و نامتقارن است که یک شیب آن تا سقف طبقه اول ساختمان امتداد دارد و شیب دوم تا سقف طبقه دوم کشیده شده است. به این سقف‌ها سقف گربه‌ای نیز می‌گویند، زیرا یک شیب آن تا زیر لبه سقف اصلی امتداد می‌یابد. این نوع سقف شباهت زیادی به سقف دوشیب دارد. تنها تفاوت در وضعیت نامتقارن آن است. شیبی که به سقف طبقه اول می‌رسد، طولانی‌تر است و زاویه تندتری نسبت به شیب دوم دارد و به ساختمان ظاهری نامتقارن می‌دهد. ظاهر منحصر به فرد آن حتی طراحان و معماران امروزی را نیز به خود جذب می‌کند. از آنجایی‌که شکل این نوع سقف غیر عادی است، دودکش ساختمان معمولاً از مرکز سقف پایینی به سمت بالا حرکت می‌کند. البته بسته به محل شومینه، دودکش را در هر قسمتی از سقف می‌توان نصب کرد.
سقف سهمی‌گون هذلولی (hyperbolic paraboloid roof)
سقف سهمی‌گون هذلولی سقفی است با دو سطح منحنی که شبیه زین اسب است، یعنی در طول یک محور حالت محدب و در طول محور دیگر حالت مقعر دارد. سطح این سقف حالت شطرنجی دارد، یعنی از هر نقطه آن دو خط متقاطع عبور می‌کند. خطوط افقی حالت هذلولی و خطوط عمودی حالت سهمی دارند. فرم سهمی‌گون هذلولی که سازه‌ای نازک است، در دوره پس از جنگ با ترکیب معماری مدرن و مهندسی سازه ابداع شد. وزن کم، کارآیی بالا و در نتیجه کاهش مصرف مصالح و افزایش عملکرد سازه‌ای و همچنین بهره‌مندی از طراحی ظاهراً پیچیده و شگفت‌انگیز باعث شد تا این نوع سقف مورد استفاده قرار بگیرد. سقف سهمی‌گون هذلولی با قطر حداکثر 35 متر را می‌توان با بتن به ضخامت 50 میلیمتر تقویت کرد.
سقف تک شیب
سقف تک‌شیب سقفی است که تنها یک سطح شیبدار دارد و معمولاً سطح دیگری به آن متصل نمی‌شود، در حالی که سقف دولبه یا دوشیب از دو سطح با شیب مخالف هم تشکیل میشود. سقف تک‌شیب را می‌توان با در نظر گرفتن شیب به سقف فعلی اضافه کرد. سقف تک شیب اضافه شده در ارتفاعی پایین‌تر از سقف اصلی قرار خواهد گرفت. در اینجا با وجود اینکه سقف اصلی تخت است، اما سقف تک‌شیب برای افزایش ارتفاع حالتی خمیده به خود می‌گیرد. به سقف تک‌شیب در این حالت سقف مایل می‌گویند. از سقف‌های تک‌شیب برای نصب پنجره‌های زیربام سرسرا و اتاق‌های مشابه استفاده می‌کنند. در اینجا یک ردیف پنجره زیر لبه سقف تک‌شیب در ارتفاع بالا نصب میشود.
سقف گامبرول
سقف گامبرول سقفی است معمولاً نامتقارن و دو سویه که در هر سو دارای دو سطح شیبدار است. سطح بالایی کم‌شیب و سطح پایینی پرشیب است. این طراحی علاوه بر داشتن مزایای سقف شیبدار، هم باعث افزایش فاصله ایمن سقف طبقه فوقانی از سر انسان میشود و هم ارتفاع سقف را تعدیل می‌کند. این طراحی بیشتر در طویله و اسطبل استفاده میشود، زیرا فضای اضافی برای انبار مواد ضروری را در اختیار ما قرار می‌دهد. البته این طراحی در کلیساها و منازل هم به کار گرفته میشود. اگر بخواهیم از فضای طبقه فوقانی برای سکونت استفاده کنیم، برای افزایش نور طبیعی و دادن ظاهری بزرگتر به آن، باید پنجره‌هایی را در سقف نصب کنیم. نصب پنجره در سقف گامبرول آسان است، زیرا ارتفاع آن کم و شیب آن زیاد است و برای پنجره‌ها مانند دیوار عمل می‌کند. اغلب سقف‌سازان ترجیح می‌دهند برای هماهنگی ساختاری بیشتر از پنجره‌های جلوآمده استفاده کنند، اما می‌توانید پنجره‌ها را مستقیم روی شیب سقف نیز نصب کنید. برای بازتر کردن فضای اتاق می‌توان در سقف بالایی تعدادی نورگیر تعبیه کرد.
سقف مانسارد (mansard roof)
سقف مانسارد سقفی است چهارسو با استایل سقف گامبرول که در هر سو دو سطح شیبدار دارد. شیب سطح پایینی که پنجره‌های جلوآمده در آن نصب میشود، از شیب سطح بالایی بیشتر است. این سقف پنجره‌دار فضایی قابل سکونت و اضافی برای ساکنین فراهم و ارتفاع کلی سقف را در طبقات زیرین خود کم می‌کند. اگر در نزدیکی ساختمان ایستاده باشید، نمی‌توانید سطح شیبدار بالایی را از روی زمین ببینید. با سبک مانسارد می‌توانید از فضای زیرشیروانی حداکثر استفاده را ببرید و بدون نیاز به کار بنایی به راحتی به ساختمان قدیمی یا جدید خود تعدادی طبقه اضافه کنید. معمولاً برای زیباسازی طرح مانسارد از طراحی محدب یا مقعر استفاده میشود و دور پنجره‌های جلوآمده را با حاشیه‌های زیبا و پرنقش طراحی می‌کنند.
سقف هرمی
سقف هرمی سقفی است از نوع چهارسو که هر چهار وجه آن مثلثی شکل هستند و شیب همه آنها به سمت پایین است. این چهار وجه روی یک چهارچوب مربعی یا مستطیلی سوار می‌شوند. سقف هرمی با چشم‌انداز مدرن و برتری ظاهری نسبت به انواع دیگر سقف انتخاب مناسبی برای آلونک، آلاچیق و خانه تابستانی است. سقف هرمی به خاطر شکل خاص آن در برابر باد بسیار پایدار است، زیرا سطح بسیار کوچکی از آن در مقابل باد قرار می‌گیرد. امکان نصب سلول‌های خورشیدی روی این نوع سقف جذابیت آن را دوچندان کرده است.
سقف پروانه‌ای
سقف پروانه‌ای نوعی سقف است که از تغییر فرم سقف استاندارد حاصل میشود. این سقف دو سطح دارد که شیب آنها مانند حرف v به سمت وسط است. به دلیل طراحی منحصر به فرد، خاصیت آیرودینامیک سقف پروانه‌ای بالا است و می‌تواند در برابر بادهای ساحلی و طوفان‌های شدید مقاومت کند. پس هزینه تعمیر و نگهداری سقف پروانه‌ای کمتر است و در دراز مدت باعث کاهش هزینه‌ها خواهد شد. از آنجایی که شیب سقف پروانه‌ای برعکس سایر سقف‌ها است، می‌توانید در خانه خود پنجره‌های بزرگتری نصب کنید و به دلیل اینکه لبه‌های سقف رو به پایین نیست، دید پنجره‌ها کاملاً باز خواهد بود.
نتیجه
سقف‌های شیبدار، کارآمد، خوش‌نما و مناسب هستند. عواملی از قبیل آب‌وهوا، هزینه و شدت باد در تعیین نوع سقف شما نقش دارند.